I. Một số tác hại của thuốc lá
- Một số thành phần và độc tính có trong khói thuốc lá
Theo ghi nhận, khói thuốc lá có khoảng hơn 7.000 hóa chất khác nhau. Trong đó, có hàng trăm loại có tác động xấu đối với sức khỏe, khoảng 70 chất có khả năng gây ung thư bao gồm cả các chất gây nghiện và gây độc. Các chất độc hại này được chia làm 4 nhóm gồm: Nicotine, Monoxit Carbon (CO), các chất kích thích ở dạng phân tử nhỏ, các chất gây ung thư.
- Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe nghiêm trọng như thế nào?
Như đã nói ở trên, trong thuốc lá có rất nhiều chất gây hại đối với sức khỏe, tác động trực tiếp đến hệ hô hấp, đặc biệt là phổi và lâu dài sẽ gây nên các bệnh nguy hiểm như: ung thư, tim mạch, sức khỏe của thai nhi, và các tác hại khác.
Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe là cực kỳ nghiêm trọng
Tác hại của thuốc lá không chỉ đối với người hút trực tiếp mà còn cả người hít khói thuốc thụ động. Các thành phần ở trong khói thuốc sẽ gây tổn hại đến các tế bào phổi. Lâu dần sẽ hình thành các tổn thương và phát triển thành tế bào ung thư.
Bên cạnh ung thư thì những bệnh lý về tim mạch cũng là một tác hại khôn lường khác do thuốc lá gây nên. Monoxit Carbon (khí CO) có nồng độ cao trong khói thuốc lá sẽ hấp thụ vào máu, gắn Hemoglobin trong hồng cầu (có tác dụng vận chuyển oxy đến các tổ chức) với CO mạnh gấp 200 lần so với gắn oxy. Vậy nên dẫn đến giảm lượng oxy chuyển đến tổ chức, gây thiếu máu tổ chức và góp phần ảnh hưởng rất xấu với sức khỏe tim mạch. Những yếu tố này sẽ khiến cho cholesterol ở trong máu bám vào thành mạch và tạo nên các mảng xơ vữa làm hẹp và tắc nghẽn mạch máu. Tình trạng này sẽ khiến bệnh nhân bị co thắt lồng ngực hoặc nhồi máu cơ tim, nghiêm trọng hơn là đột quỵ.
Ngoài ra, ocid cacbon ở trong khói thuốc cũng sẽ khiến nồng độ oxy trong máu suy giảm và khiến tim đập nhanh hơn. Điều này sẽ khiến huyết áp tăng cao và tạo áp lực lên tim khiến tim cơ thắt hoặc hoạt động nhanh hơn.
Mẹ bầu khi hít khói thuốc thụ động cũng sẽ bị ảnh hưởng không tốt. Thai nhi ở trong bụng mẹ sẽ bị ảnh hưởng bởi chất độc từ khói thuốc lá như nhẹ cân khi được sinh ra do khói thuốc làm quá trình phát triển của bé ở trong bụng mẹ chậm lại, tăng nguy cơ sinh non và em bé có vấn đề về sức khỏe. Khói thuốc lá có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển của phổi và não của thai nhi, làm tăng nguy cơ xuất hiện các dị tật bẩm sinh. Mẹ mang thai hút thuốc lá khi mang thai khiến trẻ sơ sinh tiếp xúc với thuốc lá khi còn quá nhỏ làm tăng nguy cơ bị đột tử đối với em bé.
Bên cạnh những tác hại của thuốc lá nghiêm trọng đối với sức khỏe kể trên thì người hút thuốc lá còn có thể gặp phải một số vấn đề như vàng răng, hơi thở nặng mùi, dễ mắc các bệnh lý về mắt như đục thủy tinh thể, thoái hóa võng mạc, suy giảm thị lực,…hen suyễn, loãng xương, đẩy nhanh quá trình lão hóa, mãn kinh sớm ở phụ nữ, rối loạn cương dương ở nam giới.
- “Hút thuốc lá thụ động” có nguy hiểm không?
Tác hại của thuốc lá không chỉ đối với người hút mà người hít phải khói thuốc thụ động cũng bị ảnh hưởng. Khói và cả hơi thuốc lá đều là những tác nhân nguy hiểm đối với sức khỏe của con người, nhất là trẻ em, phụ nữ đang mang thai và người lớn tuổi.
Hút thuốc thụ động là một trong những nguyên nhân gây nên hàng loạt các ca tử vong do bệnh tim và bệnh ung thư phổi. Nhiều nghiên cứu cho thấy, nguy cơ bị bệnh tim đối với người hít khói thuốc tại nhà hoặc ở văn phòng làm việc cao hơn khoảng 25 – 30%.
- Một số tác hại khác của thuốc lá cho kinh tế – xã hội
Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, thói quen hút thuốc lá còn là nguyên nhân gián tiếp gây nên nhiều vấn đề nguy hại như hỏa hoạn hay làm giảm tác dụng của thuốc điều trị.
Ngoài ra, việc hút thuốc lá còn làm giảm tác dụng của một loại thuốc điều trị, làm tăng chi phí và thời gian chữa bệnh, gây lãng phí. Chưa dừng lại ở đó, thói quen hút thuốc lá còn gây nên nhiều tác hại về kinh tế như: Người hút phải chi ra một khoản tiền khá lớn cho thuốc lá mỗi năm, tác động đối với thu nhập của cả gia đình. Hơn nữa, người hút thuốc lá cũng phải bỏ thêm chi phí để chăm sóc sức khỏe vì những vấn đề mà thuốc lá gây nên.
Bên cạnh đó, đất trồng cho cây thuốc lá sẽ tăng lên khiến diện tích canh tác lương thực bị thu hẹp. Rác thuốc lá cũng sẽ tạo nên những ảnh hưởng xấu đối với môi trường sống và khói thuốc có khả năng làm ô nhiễm môi trường khiến nhiều người mắc bệnh thụ động.
II. Những nội dung cơ bản trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) được Quốc hội thông qua ngày 18/6/2012 gồm 5 Chương và 35 Điều và có hiệu lực kể từ ngày 01/5/2013. Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã thể chế hóa quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về PCTHTL, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho công tác PCTHTL trong giai đoạn hiện nay, góp phần hạn chế bệnh tật liên quan đến hút thuốc lá, nâng cao sức khỏe cộng đồng, thực hiện thành công sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Dưới đây là một số nội dung cơ bản trong LCPTHTL:
- Về trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, địa phương trong PCTHTL (Điều 6):
Đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hằng năm, quy định không hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ; đưa quy định về việc hạn chế hoặc không hút thuốc lá trong các đám cưới, đám tang, lễ hội trên địa bàn dân cư vào hương ước; gương mẫu thực hiện và vận động cơ quan, tổ chức, địa phương thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá.
- Quy định quyền và nghĩa vụ của công dân trong PCTHTL (Điều 7):
Người dân được sống, làm việc trong môi trường không có khói thuốc lá; được yêu cầu người hút thuốc lá không hút thuốc tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc; được vận động, tuyên truyền người khác không sử dụng thuốc lá, cai nghiện thuốc lá; được yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý người có hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc; được phản ánh hoặc tố cáo cơ quan, người có thẩm quyền không xử lý hành vi hút thuốc tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc.
- Các hành vi bị nghiêm cấm được quy định trong luật (Điều 9):
Sản xuất, mua bán, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá giả, sản phẩm được thiết kế có hình thức hoặc kiểu dáng như bao, gói hoặc điếu thuốc lá; mua bán, tàng trữ, vận chuyển nguyên liệu thuốc lá, thuốc lá nhập lậu; quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức; tài trợ của tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá, trừ trường hợp tài trợ nhân đạo cho chương trình xóa đói, giảm nghèo; phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, thảm họa; phòng, chống buôn lậu thuốc lá và không được thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng về việc tài trợ đó; người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá; sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá; bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi; bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động; hút, bán thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm; sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em; vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá.
- Quy định nghĩa vụ của người hút thuốc lá (Điều 13):
Không hút thuốc tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc; không hút thuốc lá trong nhà khi có trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh, người cao tuổi; giữ vệ sinh chung, bỏ tàn, mẩu thuốc lá đúng nơi quy định khi hút thuốc lá tại những địa điểm được phép hút thuốc lá.
- Quy định quyền và trách nhiệm của người đứng đầu, người quản lý địa điểm cấm hút thuốc lá (Điều 14).
Có quyền buộc người vi phạm chấm dứt việc hút thuốc lá tại địa điểm cấm hút thuốc lá; xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật; yêu cầu người vi phạm quy định cấm hút thuốc lá ra khỏi cơ sở của mình; từ chối tiếp nhận hoặc cung cấp dịch vụ cho người vi phạm quy định cấm hút thuốc lá nếu người đó tiếp tục vi phạm sau khi đã được nhắc nhở. Có trách nhiệm tổ chức thực hiện, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc mọi người thực hiện đúng quy định về cấm hút thuốc lá tại địa điểm thuộc quyền quản lý, điều hành; treo biển có chữ hoặc biểu tượng cấm hút thuốc lá tại địa điểm cấm hút thuốc lá.
- Quy định về việc bán thuốc lá (Điều 25):
Không được bán thuốc lá phía ngoài cổng nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường tiểu học, THCS, THPT, viện nghiên cứu y học, bệnh viện, nhà hộ sinh, trung tâm y tế dự phòng, trạm y tế xã, phường, thị trấn trong phạm vi 100 mét tính từ ranh giới khuôn viên gần nhất của cơ sở đó.
- Xử lý vi phạm pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá (Điều31)
Cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật; cá nhân vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống tác hại của thuốc lá được thực hiện theo quy định của pháp luật xử lý vi phạm hành chính.
Có thể nói, Luật PCTHTL được Quốc hội ban hành đảm bảo tính khoa học, tính pháp lý, phù hợp với thực tiễn và phù hợp với Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới. Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã thể chế hóa quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về PCTHTL, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho công tác PCTHTL trong giai đoạn hiện nay, góp phần hạn chế bệnh tật liên quan đến hút thuốc lá. Chúng ta tin tưởng rằng, Luật PCTHTL đã và đang đi vào thực tiễn cuộc sống, được người dân đồng tình ủng hộ và ngày càng góp phần đáng kể cho công tác bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân.
III. Kết luận
Từ những thông tin được đề cập ở trên có thể thấy rằng, hút thuốc lá không chỉ gây ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe mà còn có tác động lớn đối với xã hội và kinh tế. Chính vì vậy, việc thay đổi thói quen hút thuốc sẽ giúp giảm thiểu tác hại của thuốc lá đối với mọi vấn đề trong xã hội. Từ bỏ thuốc lá sẽ giúp bạn nâng cao chất lượng cuộc sống một cách hiệu quả hơn.
