Thư viện trường THPT Chuyên Thăng Long xin trân trọng giới thiệu tới Quý bạn đọc tác phẩm: “Nghệ thuật tiểu thuyết” của tác giả Milan Kundera. Sách do Nguyên Ngọc dịch, được NXB Hội Nhà văn phát hành năm 2023, với độ dày 231 trang và in trên khổ giấy 14 x 20,5 cm.
Cuốn sách Nghệ Thuật Tiểu Thuyết của Milan Kundera là một tác phẩm văn học đầy sức hấp dẫn và đầy thách thức cho người đọc. Tác giả đã cung cấp cho độc giả những cách nhìn mới mẻ và sự hiểu biết sâu sắc về nghệ thuật viết tiểu thuyết. Từ việc phân tích những yếu tố cấu thành một cuốn tiểu thuyết đến tác động của văn học đến xã hội và con người, Kundera liên tục đưa ra những quan điểm mới lạ và đầy thuyết phục.
Cuốn sách trải dài trong bảy phần với trùng điệp những thành tố được chia nhỏ – trung thành với thứ nhịp điệu mang nặng âm hưởng của nhạc cổ điển và con số 7 huyền thoại gắn với viết lách của Kundera:
Phần thứ nhất: Di sản bị mất của Cervantes
Phần thứ hai: Trò chuyện về nghệ thuật tiểu thuyết
Phần thứ ba: Ghi chép nảy sinh từ “những kẻ mộng du”
Phần thứ tư: Trò chuyện về nghệ thuật kết cấu
Phần thứ năm: Đâu đó ở phía sau kia
Phần thứ sáu: Bảy mươi hai từ
Phần thứ bảy: Diễn văn Jérusalem: tiểu thuyết và châu Âu.
Tuy các phần trong cuốn sách là những nội dung riêng biệt nhưng được tác giả kết nối trong cùng một tiểu luận, Milan Kundera đưa ra quan niệm của cá nhân về tiểu thuyết châu Âu và lịch sử của nó. Mở đầu cuốn sách, Kundera cho rằng khoa học nhìn con người như một đối tượng nghiên cứu, nhưng lại đánh mất con người, văn học không nghiên cứu về con người, mà nghiên cứu về hiện sinh. Ông bộc lộ cái nhìn nghiêm khắc về ý thức trách nhiệm và sứ mệnh của tiểu thuyết, đồng thời đề cao sự hiểu biết và tinh thần khám phá ở thể loại này như là chuẩn mực đạo đức của người sáng tác.
Một số chương là cuộc trò chuyện giữa Kundera và Christian Salmon về những thói quen viết lách và các tác phẩm của nhà văn. Một số chương khác được ông dành để suy ngẫm về các tiểu thuyết gia hiện đại như Hermann Broch và Franz Kafka cùng những giá trị mà họ mang lại cho lịch sử tiểu thuyết.
Dẫn giải những tiểu thuyết gia kinh điển từ Cervantes, Flaubert, Balzac, Tolstoy tới Kafka, Proust hay Faulkner, Milan Kundera không quên nhấn nhá thứ sắc màu Trung Âu bằng những tụng ca dành cho Broch, Gombrowicz và người anh em xuyên đại dương – châu Mỹ Latinh. Đi ngược thời gian, với cú thúc ngựa đầu tiên của chàng Don Quixote, một thế giới với đầy những ý niệm được diễn giải trước, hạn chế mọi sự nổi loạn và sáng tạo của con người đã bị quật ngã – bức màn đã bị xé toang – và mỗi một bước đi của nền văn chương thế giới là một lần đường biên ý thức được nới rộng: con người tìm thấy mình đối mặt với sự bao la của chân trời ngôn từ và tưởng tượng còn trải ra mãi đằng xa. Trong cuộc hành trình với gia đình văn chương khổng lồ ấy – Milan Kundera dường như đã tìm được chân tủy của tiểu thuyết.
Kundera không để cuốn sách của mình chấp chới trong một cõi riêng. Màn bước hẳn ra ngoài tháp ngà chữ nghĩa để đi vào cõi sống với những băn khoăn và đáp trả hiện sinh. Viết từ năm 2005, Màn đã hé lộ cho chúng ta vài diễn giải về những vấn đề bất ngờ xuất hiện của năm 2014 nhìn từ góc độ lịch sử tiểu thuyết, về vấn đề dân tộc của châu Âu, về chủ nghĩa dân tộc hay chủ nghĩa quốc tế trong lòng người châu Âu, vì sao sự đa dạng văn hóa là một giá trị to lớn của châu Âu.
Kundera bàn về cái bi, về bức màn bị xé rách của cái bi thống thiết cổ điển tới cái bi cá nhân bị chôn vùi trong cơn lốc lịch sử. Bàn về tiểu thuyết, song ông bắt độc giả phải ngẫm ngợi lại con đường của chính loài người. Duyên dáng nhắc lại về “Ý thức của tính liên tục” như cách một nhà soạn nhạc lặp một môtip chính, Kundera ngầm chỉ ra con đường “vĩnh hằng” duy nhất là con đường của sự sáng tạo tiếp nối không ngừng nghỉ. Cho dù chính ông cũng không dám chắc một tương lai nào cho nghệ thuật tiểu thuyết. “Bởi lịch sử nghệ thuật có thể tàn lụi. Những lời nhố nhăng của nghệ thuật thì vĩnh hằng”.
Viết về bất kỳ thứ lịch sử nào cũng là một điều quá khó, song Kundera không biến cuốn sách của mình thành một loại giáo trình khô khan chỉ rặt liệt kê dông dài. Ông không quên mình là một người kể chuyện, và bức màn văn chương đã được Kundera vén lên bằng bàn tay ảo thuật của một nhạc trưởng tài ba. Những câu chuyện mở ra những câu chuyện: chuyện cá nhân riêng mang và chuyện thời đại, chuyện thật và chuyện hư cấu. Cách Kundera viết khiến người ta liên tưởng tới một chiếc tủ khổng lồ với vô số ngăn, mà khi mỗi ngăn lần lượt được mở ra, độc giả lại kinh ngạc không chỉ vì nội dung của nó mà còn bởi sự kiếm tìm không dừng lại – nó hé lộ những đường hầm mới kết nối tới những ngăn tủ gần gũi nhất và xa xôi nhất.
Với phong cách viết sắc sảo, hài hước nhưng không kém phần nghiêm túc, Nghệ Thuật Tiểu Thuyết là một cuốn sách không thể bỏ qua đối với những ai quan tâm đến nghệ thuật viết và đọc tiểu thuyết. Cuốn sách đã được dịch sang nhiều thứ tiếng và trở thành một tài liệu quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu về văn học hiện đại.
Ký hiệu xếp giá: 8(N523)3\ NGH250th
Số ĐKCB: STKVH00040; STKVH00041; STKVH00042
Sách hiện đang được phục vụ tại Thư viện nhà trường. Xin kính mời Quý Thầy cô giáo và các em học sinh cùng đón đọc!
Vũ Thanh Thủy_Thư viện trường THPT Chuyên Thăng Long – Đà Lạt.
