Sốt xuất huyết là một bệnh do muỗi truyền, đặc biệt phát triển tại các vùng nông thôn, các vùng miền núi, nơi mà điều kiện vệ sinh môi trường kém. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến bệnh nhân phải nhập viện và thậm chí gây tử vong.
- Cơ chế truyền bệnh
Sốt xuất huyết là một bệnh do siêu vi khuẩn Dengue gây ra, bệnh truyền từ người này qua người khác do một loài muỗi vằn (cái) mang tên Aedes aegypti. Khi muỗi chích, mầm bệnh được truyền đi. Chỉ từ 2-7 ngày sau, người bệnh bắt đầu sốt… Bệnh có quanh năm, tuy nhiên thường gặp nhiều nhất vào mùa mưa. Dù ngày nay y học phát triển, số người chết vì bệnh này ngày càng giảm đi đáng kể nhưng diễn biến của bệnh vẫn rất phức tạp, kể cả ở trẻ em và người lớn. Trẻ em dễ mắc bệnh hơn người lớn, đặc biệt trẻ ở khu vực có nhiều muỗi, quanh các vùng sông rạch, nơi có nước ao tù nước đọng quanh năm. Ở thành thị, những bồn chứa nước, bình hoa, hồ cá cũng có thể trở thành nơi sản sinh muỗi…
- Dấu hiệu nhận biết
Triệu chứng của bệnh thay đổi tùy theo lứa tuổi.
– Trẻ nhỏ sốt cao, thường không đi kèm ho và sổ mũi. Mặc dù có uống thuốc hạ sốt, vài giờ sau trẻ lại tiếp tục sốt cao 38 -39 độ. Do vậy, người thân đừng quá sốt ruột khi bệnh sốt liên tục nhiều ngày.
– Đôi khi có thêm dấu xuất huyết (thường là những chấm nhỏ màu đỏ như đầu kim ở tay chân hay khắp người, có khi là những vết bầm hay bị chảy máu mũi…).
– Trẻ lớn hơn thì thường sốt nhẹ, có khi nhức đầu, cảm thấy đau nhức ở sau mắt, nhức mỏi khắp người, đau các khớp và có các dấu xuất huyết.
– Bệnh nhân có khi đau bụng dữ dội. Đau ở vùng dưới sườn bên phải.
Nên làm gì?
Nếu nghi ngờ sốt xuất huyết
– Nằm nghỉ ở nơi thông thoáng.
– Uống nước nhiều lần trong ngày, mỗi lần vài hớp nhỏ, nếu có điều kiện, nên uống nước cam chanh pha ngọt (có sinh tố C). Nếu trẻ uống nước chanh chua quá dễ bị ói, người thân càng thêm lo âu.
– Chỉ dùng thuốc Paracetamol để hạ sốt (không uống aspirin hay các chất tương tự).
– Đến khám bệnh mỗi ngày để theo dõi các dấu hiệu bệnh nặng. Có khi phải đi xét nghiệm mỗi ngày.
– Các diễn tiến khác của bệnh cần được thông báo đầy đủ cho bác sĩ để dễ theo dõi.
Dấu hiệu bệnh nặng
Dấu hiệu nguy hiểm của sốt xuất huyết thường xảy ra vào ngày thứ ba đến ngày thứ năm của bệnh, bao gồm:
– Đau nhiều ở vùng dưới sườn bên phải, có khi đau dữ dội.
– Sốt rất cao, hoặc là vã mồ hôi, tay chân lạnh ngắt, môi tím tái, vẻ mặt lờ đờ.
– Có khi đi đại tiện, phân màu đen, ói ra máu, chảy máu mũi rất nhiều…
– Bệnh nhân có thể ói nhiều lần, ói liên tục, vật vã, lạnh tay chân, tím các đầu ngón tay, ngón chân, xanh tái quanh môi, lờ đờ…
Khi có một trong các dấu hiệu này, cần chuyển ngay bệnh nhân đến bệnh viện.
Điều trị như thế nào?
– Mức độ nhẹ, bệnh nhân có thể điều trị tại nhà, chỉ dùng thuốc hạ nóng. Theo chỉ dẫn của bác sĩ
– Nếu bệnh nặng hơn, cần nhập viện để dễ theo dõi, bệnh nhân sẽ được theo dõi kỹ hơn và có thể sẽ được yêu cầu xét nghiệm nhiều lần mỗi ngày.
– Trường hợp trầm trọng, điều trị phức tạp hơn.
- Cách phòng chống bệnh SXH
– Dùng thuốc xịt muỗi, nhang diệt muỗi, vợt muỗi bằng điện…
– Thoa kem chống muỗi đốt, mặc quần áo dài tay đối với trẻ em, ngủ mùng kể cả ban ngày…
– Sắp xếp quần áo, đồ vật trong nhà gọn gàng, ngăn nắp.
– Thường xuyên cọ, súc rửa lu, khạp, chum vại, phi…, dùng bàn chà chà sát để loại bỏ trứng muỗi bám vào thành dụng cụ. Đậy nắp không cho muỗi vào đẻ trứng.
– Đối với những dụng cụ chứa nước lớn không thể xúc rửa hoặc đậy nắp được ta có thể thả cá diệt lăng quăng, bọ gậy
– Đối với các dụng cụ khác: bát kê chân chạn, lọ hoa, chậu cây cảnh… thay nước ít nhất một lần trong một tuần, cho muối ăn hoặc dầu lin vào bát kê chân chạn, cọ rửa thành của vật dụng để loại bỏ trứng.
– Loại trử ổ bọ gậy bằng cách phá hủy hoặc loại bỏ những ổ nước tự nhiên hay nhân tạo trong và xung quanh nơi ở:
- Thu dọn rác (chai, lọ, bát, lu vỡ, vở hộp nhựa, lớp xe hỏng, vỏ gáo dừa…)
- Lấp các hốc cây bằng xi măng, cát, sửa chữa các máng nước bị hỏng, khơi thông cống rãnh bị tắc nghẽn.
- Dọn dẹp vệ sinh xung quanh nhà sạch sẽ.
Hiện nay, bệnh sốt xuất huyết chưa có thuốc chủng ngừa. Vì sức khỏe của mỗi gia đình và của cả cộng đồng. Nhà trường kêu gọi tất cả mọi người hãy quan tâm thực hiện tốt các biện pháp phòng chống bệnh sốt xuất huyết với khẩu hiệu: “Không có lăng quăng, không có muỗi vằn, không có sốt xuất huyết”
Y tế trường THPT Chuyên Thăng Long – Đà Lạt
