Hướng dẫn ôn tập tốt nghiệp môn Địa lý
Khi ôn tập cần chú trọng kỹ năng và tư duy địa lý, cách học, cách làm bài, hạn chế ghi nhớ máy móc, biết cách sử dụng Atlat địa lý Việt Nam. Không yêu cầu phải nhớ nhiều số liệu mà cần biết cách phân tích số liệu để tìm ra kiến thức…
I. Những nội dung kiến thức cần nắm vững
Trên cơ sở nắm vững chương trình, sách giáo khoa tập trung hướng dẫn học sinh ôn tập những nội dung cơ bản trong chương trình và sách giáo khoa như sau:
1. Đối với học sinh học chương trình hiện hành
a) Nội dung chung cho cả chương trình Chuẩn và Nâng cao
* Về kiến thức
– Việt Nam trên đường đổi mới và hội nhập
– Địa lý tự nhiên và dân cư:
+ Vị trí địa lý và phạm vi lãnh thổ; lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ; đặc điểm chung của tự nhiên (các thành phần của tự nhiên; đất nước nhiều đồi núi; thiên nhiên chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển Đông; thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa; thiên nhiên phân hóa đa dạng); sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai.
+ Đặc điểm dân số và phân bố dân cư; lao động và việc làm; đô thị hóa; chất lượng cuộc sống.
– Địa lý kinh tế :
+ Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
+ Địa lý các ngành kinh tế: Một số vấn đề phát triển và phân bố nông nghiệp (Đặc điểm nền nông nghiệp; Vấn đề phát triển nông nghiệp; Chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, Vấn đề phát triển ngành thủy sản và lâm nghiệp; Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp). Một số vấn đề phát triển và phân bố công nghiệp (Cơ cấu ngành công nghiệp; Vấn đề phát triển một số ngành công nghiệp trọng điểm; Vấn đề tổ chức lãnh thổ công nghiệp). Một số vấn đề phát triển và phân bố các ngành dịch vụ (Giao thông vận tải và thông tin liên lạc; Thương mại, du lịch).
+ Địa lý các vùng kinh tế: Vấn đề khai thác thế mạnh ở Trung du và miền núi Bắc Bộ; Vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở Đồng bằng sông Hồng; Vấn đề phát triển kinh tế-xã hội ở Bắc Trung Bộ; Vấn đề phát triển kinh tế-xã hội ở Duyên hải Nam Trung Bộ; Vấn đề khai thác thế mạnh ở Tây Nguyên; Vấn đề khai thác lãnh thổ theo chiều sâu ở Đông Nam Bộ; Vấn đề sử dụng hợp lí và cải tạo tự nhiên ở Đồng bằng sông Cửu Long; Vấn đề phát triển kinh tế, an ninh quốc phòng ở Biển Đông và các đảo, quần đảo.
+ Các vùng kinh tế trọng điểm
– Địa lý địa phương
* Về kỹ năng
– Kỹ năng về bản đồ: đọc bản đồ ở Atlat Địa lý Việt Nam (không vẽ lược đồ). Sử dụng Atlat do NXB Giáo dục phát hành từ năm 2005 trở lại đây.
– Kỹ năng về biểu đồ: vẽ, nhận xét và giải thích; đọc biểu đồ cho trước.
– Kỹ năng về bảng số liệu: tính toán, nhận xét, giải thích.
b) Nội dung dành riêng cho chương trình Nâng cao
Ôn tập đầy đủ các nội dung kiến thức của phần chung nêu trên, ngoài ra bổ sung các nội dung sau đây: Chất lượng cuộc sống; Tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước; Vốn đất và sử dụng vốn đất; Vấn đề phát triển công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng; Vấn đề sản xuất lương thực, thực phẩm ở Đồng bằng sông Cửu Long. (Một số nội dung ở phần chung có sự khác nhau về mức độ nhận thức, giáo viên cần hướng dẫn cụ thể cho học sinh).
2. Đối với thí sinh tự do
Gồm các nhóm đối tượng: Thí sinh đã học chương trình THPT không phân ban; Thí sinh đã học chương trình THPT phân ban thí điểm.
a) Đối với thí sinh đã học chương trình THPT không phân ban: đối chiếu các nội dung cần ôn tập ở chương trình hiện hành trên với kiến thức đã học trước đây để bổ sung những kiến thức đã thay đổi.
b) Thí sinh đã học chương trình THPT phân ban thí điểm: đối chiếu các nội dung cần ôn tập ở chương trình hiện hành với kiến thức đã học trước đây để bổ sung những kiến thức đã thay đổi. Học sinh lựa chọn chương trình Nâng cao hoặc chương trình Chuẩn để ôn tập cho phù hợp.
II. Một số điều cần lưu ý
– Nội dung ôn tập nằm trong chương trình THPT hiện hành, chủ yếu là chương trình lớp 12, bao gồm kiến thức và kỹ năng bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng của Chương trình giáo dục môn Địa lý phổ thông.
– Khi ôn tập cần chú trọng việc tăng cường rèn luyện cho học sinh các kỹ năng và tư duy địa lý, cách học, cách làm bài, hạn chế ghi nhớ máy móc.
– Hướng dẫn học sinh cách sử dụng Atlat địa lý Việt Nam trong học tập và làm bài thi.
– Các số liệu là cần thiết nhưng không yêu cầu học sinh phải nhớ nhiều số liệu. Vấn đề quan trọng là biết cách phân tích các số liệu để tìm ra kiến thức. Khi làm bài, có thể sử dụng các số liệu không phải của sách giáo khoa Địa lý lớp 12 xuất bản năm 2008, nhưng phải ghi rõ nguồn gốc số liệu.
(Nguồn: Bộ GD&ĐT)
